20 juni was het Wereldvluchtelingendag. Meer dan 82,4 miljoen mensen zijn gedwongen op de vlucht zijn en alles zijn kwijtgeraakt. Hun huis, hun familie en vrienden, maar ook hun zekerheid en toekomstperspectief. Hoewel de aandacht voor mensen op de vlucht de afgelopen tijd van de voorpagina’s lijkt te zijn verdwenen, is de situatie niet minder urgent. Daarom gaan wij binnenkort een expositie houden van Now You See Me Moria om je mee te nemen in het leven van vluchtelingen in het kamp Moria. En daarom wil ik schrijven wat ik denk en voel bij de situatie van vluchtelingen in Europa en buiten Europa.
Om te beginnen: alle leden van de Verenigde Naties hebben zich gebonden aan de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Mensenrechten zijn de basis van vrijheid, gerechtigheid en vrede. Minachting voor de mensenrechten heeft geleid tot barbaarse handelingen.
Als mensen niet worden beschermd, is opstand tegen onderdrukking het laatste toevlucht.
Mensenrechten zijn een plicht van iedereen: regering, individu of maatschappelijk orgaan.
1. Iedereen wordt vrij en met gelijke rechten geboren.
2. De mensenrechten gelden voor wie je maar bent, waar je ook bent.
3. Je hebt recht op leven, vrijheid en veiligheid.
4. Slavernij is verboden.
5. Martelen is verboden.
6. Je hebt het recht op erkenning voor de wet.
7. De wet is voor iedereen gelijk.
8. Als je onrecht is aangedaan, moet je rechtsbescherming krijgen.
9. Je mag niet zomaar worden opgesloten, of het land uitgezet.
10. Je hebt recht op een eerlijke en openbare rechtszaak met een onafhankelijke rechter.
11. Je bent onschuldig tot het tegendeel is bewezen.
12. Je hebt recht op privacy en op bescherming van je goede naam.
13. Je mag je vrij verplaatsen in je eigen land. Je mag ieder land (ook je eigen) verlaten.
14. Als je mensenrechten bedreigd worden, mag je in een ander land asiel vragen.
15. Je hebt recht op een nationaliteit.
16. Je mag trouwen met wie je wilt en een gezin stichten.
17. Je hebt recht op bezit, dat mag niemand zomaar van je afnemen.
18. Je mag je eigen godsdienst of overtuiging kiezen en daarnaar leven.
19. Je mag uitkomen voor je mening en je mag overal informatie vandaan halen.
20. Je mag een vereniging oprichten, niemand mag je dwingen ergens lid van te worden.
21. Iedereen mag meedoen aan verkiezingen en zich verkiesbaar stellen.
22. Je hebt recht op maatschappelijke zekerheid.
23. Je hebt recht op werk naar keuze, met een eerlijk loon. Vakbonden zijn vrij.
24. Je hebt recht op rust, vrije tijd en betaalde vakantie.
25. Je hebt recht op voldoende inkomen, zo nodig moet de staat voor je zorgen.
26. Je hebt recht op onderwijs.
27. Je hebt recht om te genieten van kunst en cultuur. Cultuur moet worden beschermd.
28. Alle regeringen moeten ervoor zorgen dat de mensenrechten worden nageleefd.
29. De wetten en de democratie moeten de mensenrechten beschermen.
30. Niets van het bovenstaande mag misbruikt worden om de mensenrechten teniet te doen.
De zuidgrens van de EU is de dodelijkste grens op de wereld. Er zijn in de afgelopen decennia meer dan dertigduizend mensen verdronken als gevolg van actief beleid. Ik kan nu wel nog allemaal andere feiten met cijfers opnoemen, maar dan worden deze mensen cijfers. Terwijl het mensen zijn zoals jij en ik. Alleen ben ik in Nederland geboren in een veilige omgeving met privileges. Ik heb geen dag meegemaakt dat ik me zorgen moest maken of ik wel water en eten zou krijgen, een dak boven mijn hoofd, mij wel veilig zou voelen. En met mijn paspoort kan ik bijna overal ter wereld heen reizen. De positie die ik heb is niet vanzelfsprekend, niet in Nederland, niet in Europa, én niet buiten Europa.
Het woord vluchteling. Vluchten. Je vlucht, je kiest er niet voor. Dit wordt soms verandert naar ‘gelukzoekers’. Een woord waarmee men zegt dat het een keuze is. Maar het woord zegt meer over de mensen die dit woord gebruiken.
Wat als het omgedraaid zou zijn? Ter voorbeeld. Nederland stroomt over. Hoe zou ik dan willen opgevangen worden door anderen? Wat voor vluchtelingenbeleid zou de Nederlandse regering dan hanteren? Of een nog ergere scenario: grote delen van Europa stroomt over. Wat zou de Europese Unie dan graag voor vluchtelingenbeleid willen zien?
Soms kruipt er een schuldgevoel. Doorgaan met je leven in Nederland terwijl dit gebeurd. Maar dit werkt alleen maar verlammend. Dus wil ik graag bewustwording creëren, in gesprek gaan en nieuwe samenwerkingen laten voortvloeien door de expositie. En hou ik vast aan de hoop dat de mensenrechten ooit voor ieder mens geldt.
Door Anne-Linn
